En weer schrijf ik dit op de avond van 5 december, de vooravond van de 3e sterfdag van onze Sarah. Al ruim een maand van te voren heb ik in mijn hoofd dat ik dit stuk ga schrijven, maar kan de woorden niet vinden. Een avond als deze, dan stromen de woorden uit mijn handen lijkt het wel.

Weer een jaar verder, 3 jaar zonder ons lieve meisje, het blijft niet voor te stellen. Over 4 maanden is Sarah langer weg als dat ze bij ons was, en dat is al helemaal niet voor te stellen, de indruk die ze heeft achtergelaten bij ons, maar gelukkig bij nog zoveel mensen meer, is zo enorm groot. Tijd is daarin een raar begrip, tijd haalt ons in lijkt het wel.

Dit 3e jaar was weer heel anders als het vorige jaar. Het eerste jaar een jaar waarin de verdoving er nog is, het wél weten, maar nog niet in alle omvang voelen. Dat 2e jaar was het eenzame jaar, het verliezen van zoveel mensen was eigenlijk wat ons het meeste bezig hield, niet alleen vrienden en familie, maar dus ook elkaar verliezen. Dit 3e jaar begon als een jaar waarin het voelen van het gemis begon, en eindigt waar we het leven zonder Sarah steeds meer weer gaan oppakken.

In het begin van dit 3e jaar zijn we verhuisd, een weloverwogen stap, maar ook een stap die we niet om konden keren. Want wat als bleek dat we het kamertje van Sarah wél heel erg zouden missen, dan zouden we niet terug kunnen. Dat is gelukkig niet gebeurd, het was op alle fronten een goede beslissing om in een nieuw huis ons leven voort te zetten. Dat de verhuizing wel een grotere impact had als ik gedacht had, bleek de weken er na wel. Toen pas leek ik het gemis van Sarah pas te gaan voelen. Nooit heb ik zoveel gehuild als die weken, hele dagen bleven de tranen komen en deed mijn hele lichaam zeer van het huilen om Sarah. Ik wist dat de tranen er nog zaten, maar had er geen rekening mee gehouden dat er nog zoveel zat, en dat het in 1 stroom zou komen.

Tussen ons ging het dit jaar beter dan ooit tevoren, het verdriet om ons kind was iets van ons samen geworden en vaak was het even zeggen dat het een “rot dag” was al genoeg voor de ander om over bepaalde dingen heen te stappen.

Voor het eerst in deze 3 jaar waren er hele korte momenten van het heel even loslaten, dat waren de momenten dat ik motor reed. In mei begon ik te lessen en na 14 lessen slaagde ik en kon ik op mijn eigen motor gaan rijden. Die momenten waren bevrijdend, het altijd, elk moment denken aan het missen van Sarah maakt me heel verdrietig en moe. Juist omdat het motorrijden iets van ons samen is, en soms zelfs met ons drietjes, maakt het bijzonder.

Toch waren er ook dit jaar weer veel momenten van intens verdriet, van wanhoop en pijn. Dat die momenten anders worden is wel zo, maar minder dus niet. We hebben een evenwicht gevonden lijkt het wel, maar door kleine dingen is dat zo weer verstoord. Zo'n 3 weken voor 1 september en 6 december begint de onrust, al veel later als de jaren hiervoor, maar het komt dus wel. De vakantie in de zomer was ook een moeilijke periode, met de tent naar Zuid-Frankrijk, niet naar dezelfde plaats, maar wel dezelfde sfeer, zo bleek. De film van 1999 speelde steeds voor mijn ogen, wat was het leven toen nog goed en genoten we van elkaar. Ook al genoten we van Bram, het verdriet was er heel erg die dagen. We besloten na die vakantie voorlopig niet meer te gaan kamperen, het maakt te verdrietig om echt te kunnen genieten. Volgende zomer gaan we uitproberen of op de motor op vakantie gaan een “oplossing” is, zonder herinneringen aan een tijd die nooit meer terug komt.

In het stuk van vorig jaar schreef ik over het te schrijven boek. De plannen zijn er nog steeds, maar ik heb dit jaar geen letter er bij geschreven, het was er kennelijk nog niet de tijd voor. Het komt ooit af, maar nu nog niet. Ik heb geleerd om niet meer te ver vooruit te kijken, en niet meer te geloven in toeval, dingen gaan zoals ze gaan en daar leg ik me vrij gemakkelijk bij neer tegenwoordig.

Einde van dit jaar begon ik ook met het oppakken van een stukje van mijn leven. Vanaf maart heb ik contact met een reïntegratie bureau, toen was het nog niet de juiste tijd om iets te gaan doen, maar dit najaar leek ik er wel klaar voor. In een gesprek wat ik had mijn begeleidster kwamen we op wat mijn interesse heeft, wat ik leuk vind om te doen, dit was om een juiste opleiding te gaan zoeken voor mij. Zo kwamen we op Desk Top Publicing, kort gezegd DTP, heel toevallig startte de opleiding de maandag daarop al, en door nog meer toevalligheden kreeg ik van het GAK toestemming en kon ik 4 november beginnen. Inmiddels loop ik stage in een drukkerij in Duiven, waar ik vooral veel praktijk ervaring op doe. Werk wat geheel aansluit op mijn bezigheden deze 3 jaar, knutselen op de pc, maar nu dus met de juiste pakketten, en goede opleiding. Ik had vorig jaar niet kunnen bedenken dat er ooit een moment zou komen waarop ik weer eens met iets nieuws bezig zou kunnen zijn, toch is dat dus wel zo.

Dat Bram inmiddels ook 3 jaar ouder is, merk je aan alles. Ineens gaat hij het wel meer benoemen, huilt hij vaak omdat hij Sarah mist, en begon hij in het najaar ineens te vragen naar de begrafenis muziek. Vooral Eric Clapton's Tears in Heaven was zijn favoriet, heel hard zette hij het aan en zong dat luidkeels mee, uren lang achter elkaar. Het ging me door hart en ziel heen, zo'n ventje, met zoveel verdriet. Wij willen het voor ons zelf niet, maar voor hem al helemaal niet! Hij gaat vanaf eind december opnieuw weer een aantal keer naar zijn helpende hand, orthopedagoog Annet Wijers.

En dus kan ik weer schrijven dat het missen niet minder is geworden, nog steeds wordt het meer van onszelf, omdat er nog steeds mensen af vallen, de mensen die we nu nog om ons heen hebben die Sarah gekend hebben, dat zijn er nog maar zo weinig, 4 vriendinnen en een deel van de familie. Als je bedenkt dat er ruim 400 mensen waren op de begrafenis, zijn dat geen getallen die je vrolijk maken. Naast de mensen die Sarah wel hebben gekend komen er ook nieuwe mensen bij, de praktijk heeft ons inmiddels wel geleerd dat het erg moeilijk is om die mensen uit te leggen hoe het is om met dit verdriet te leven. Vaak merk je dat mensen het minder voor je willen maken, je willen troosten en het bij je weg willen nemen, allemaal goedbedoeld, maar onmogelijk. Als je steeds maar moet uitleggen en bijna moet gaan verdedigen waarom je de dingen doet en voelt zoals we ze doen en voelen, dan kost zo'n vriendschap bijna meer energie dan wat hij “oplevert” Tegenwoordig probeer ik wel te antwoorden, als we horen dat “zij het niet zo zouden doen als wij” dat ik heel blij ben dat zij daar niet over hoeven nadenken!

Dit jaar heeft ons wel de rust gebracht die we vorig jaar zo zochten, het verdriet om Sarah blijft, en wordt meer en meer iets van ons en onze familie, het overleven is er nog steeds, maar beetje bij beetje beginnen we ook weer wat met leven. Er komen steeds meer dingen die we toch weer oppakken zonder Sarah, zoals vanavond, voor het eerst een “pakjesavond” zonder haar. Ik schreef er vanmiddag het volgende over: